Περιφερική Αρτηριακή Νόσος

Η περιφερική αρτηριακή νόσος (Π.Α.Ν.) είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι αρτηρίες που παρέχουν αίμα στα άκρα, κυρίως στα πόδια, στενεύουν ή φράζουν λόγω της συσσώρευσης λιπιδίων και άλλων ουσιών στην εσωτερική τους επένδυση (αθηροσκλήρωση). Αυτό προκαλεί μείωση της ροής του αίματος στα άκρα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως πόνος, αίσθημα βάρους και περιορισμένη κινητικότητα.

Η Περιφερική Αρτηριακή Νόσος είναι μια σημαντική καρδιοαγγειακή κατάσταση, καθώς ενδέχεται να αυξήσει τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο και άλλες σοβαρές επιπλοκές.

Αιτίες:

Η κύρια αιτία της περιφερικής αρτηριακής νόσου είναι η αθηροσκλήρωση, η οποία προκαλεί στένωση των αρτηριών λόγω της συσσώρευσης πλάκας (λιπών, χοληστερόλης, κυττάρων και άλλων ουσιών). Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης και, επομένως, της Π.Α.Ν. περιλαμβάνουν:

  • Κάπνισμα: Το κάπνισμα επιταχύνει τη διαδικασία της αθηροσκλήρωσης και μειώνει την κυκλοφορία του αίματος.
  • Διαβήτης: Η υψηλή γλυκόζη στο αίμα μπορεί να βλάψει τα αιμοφόρα αγγεία και να αυξήσει τη συσσώρευση πλάκας.
  • Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση): Η υπερβολική πίεση στην κυκλοφορία του αίματος επιβαρύνει τα τοιχώματα των αρτηριών και προκαλεί βλάβες.
  • Υψηλή χοληστερόλη: Η αύξηση των επιπέδων χοληστερόλης μπορεί να προκαλέσει τη συσσώρευση πλάκας και να εμποδίσει τη φυσιολογική ροή του αίματος.
  • Καθιστική ζωή και υπερβολικό βάρος: Η έλλειψη σωματικής άσκησης και η παχυσαρκία συμβάλλουν στην εμφάνιση πολλών παραπάνω παραγόντων κινδύνου.
  • Ηλικία: Ο κίνδυνος της Π.Α.Ν. αυξάνεται με την ηλικία, κυρίως μετά τα 50.
  • Οικογενειακό ιστορικό καρδιοαγγειακών παθήσεων: Η γενετική προδιάθεση παίζει σημαντικό ρόλο.

Συμπτώματα:

Η περιφερική αρτηριακή νόσος μπορεί να είναι ασυμπτωματική, αλλά τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

  1. Πόνος στα πόδια: Ο πόνος ή ο κράμπας κατά τη διάρκεια της βάδισης ή της άσκησης (γνωστός και ως κουραστικά πόδια ή πόνος με προσπάθεια) είναι το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της Π.Α.Ν. Ο πόνος συνήθως υποχωρεί μετά από ανάπαυση.
  2. Δυσκολία στο βάδισμα: Οι ασθενείς μπορεί να παρατηρήσουν ότι δεν μπορούν να περπατήσουν όσο μακριά ή γρήγορα περπατούσαν στο παρελθόν λόγω πόνου ή αδυναμίας.
  3. Ψυχρότητα ή μουδιάσματα στα άκρα: Η μειωμένη ροή αίματος στα άκρα μπορεί να προκαλέσει αίσθημα ψυχρότητας ή μουδιάσματος.
  4. Αλλαγές στο δέρμα: Οι ασθενείς με Π.Α.Ν. μπορεί να παρατηρήσουν αλλαγές στο χρώμα του δέρματος ή του δέρματος των ποδιών (π.χ. χλωμάδα, ξηρότητα ή λέπτυνση του δέρματος).
  5. Απουσία σφυγμού: Μπορεί να παρατηρηθεί μειωμένος ή απουσιάζων σφυγμός στις αρτηρίες των ποδιών.
  6. Ανοιχτές πληγές ή πληγές που δεν επουλώνονται εύκολα: Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, η μειωμένη ροή αίματος μπορεί να εμποδίσει την επούλωση τραυμάτων ή πληγών στα πόδια.

Διάγνωση:

Η διάγνωση της περιφερικής αρτηριακής νόσου περιλαμβάνει μια σειρά εξετάσεων:

  1. Κλινική εξέταση: Ο γιατρός μπορεί να εξετάσει τα άκρα για τυχόν ανωμαλίες στο δέρμα, τις πληγές, και τη ροή του αίματος, καθώς και να ακούσει τους σφυγμούς των αρτηριών.
  2. Αναλογία πίεσης στον αστράγαλο (ABI – Ankle-Brachial Index): Πρόκειται για μια απλή δοκιμασία που συγκρίνει την αρτηριακή πίεση στον αστράγαλο με αυτή στο χέρι για να αξιολογήσει τη ροή του αίματος.
  3. Υπέρηχος Doppler: Χρησιμοποιείται για να αξιολογήσει τη ροή του αίματος στις αρτηρίες και να ανιχνεύσει τη στένωση ή την απόφραξη.
  4. Αγγειογραφία: Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να γίνει αγγειογραφία (συνήθως με υπολογιστική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία) για να εντοπιστεί η ακριβής θέση και έκταση των αποφράξεων στις αρτηρίες.

Θεραπεία:

Η θεραπεία της περιφερικής αρτηριακής νόσου εξαρτάται από την έκταση της νόσου και τα συμπτώματα του ασθενούς, αλλά γενικά περιλαμβάνει:

  1. Αλλαγές στον τρόπο ζωής:
    • Διακοπή του καπνίσματος: Αποτελεί τον πιο σημαντικό παράγοντα για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου.
    • Σωματική άσκηση: Η τακτική άσκηση, όπως το περπάτημα, μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της κυκλοφορίας.
    • Υγιεινή διατροφή: Μια διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα λίπη και χοληστερόλη είναι απαραίτητη για τη διαχείριση των αιτίων της Π.Α.Ν. (όπως η αθηροσκλήρωση).
  2. Φαρμακευτική αγωγή:
    • Αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα (π.χ. ασπιρίνη ή κλοπιδογρέλη) για την πρόληψη σχηματισμού θρόισματος.
    • Στατίνες για τη μείωση της χοληστερόλης και τη σταθεροποίηση των αθηρωματικών πλακών.
    • Αγγειοδιασταλτικά φάρμακα για τη βελτίωση της ροής του αίματος.
  3. Επεμβατικές διαδικασίες:
    • Αγγειοπλαστική και τοποθέτηση stent: Μπορεί να γίνει επέμβαση για το άνοιγμα των στενωμένων ή αποφραγμένων αρτηριών με την εισαγωγή μπαλονιού και stent.
    • Αγγειοχειρουργική: Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση ή παράκαμψη των φραγμένων αρτηριών.
  4. Ανακούφιση από τα συμπτώματα:
    • Φάρμακα για τον πόνο ή για τη βελτίωση της αντοχής κατά την άσκηση, ειδικά σε ασθενείς με πόνο με προσπάθεια (claudication).

Πρόληψη:

Η πρόληψη της περιφερικής αρτηριακής νόσου περιλαμβάνει τον έλεγχο των παραγόντων κινδύνου, όπως:

  • Διατροφή: Διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και πλήρη δημητριακά και φτωχή σε κορεσμένα λίπη.
  • Άσκηση: Τακτική σωματική δραστηριότητα.
  • Πρόληψη του διαβήτη: Με σωστό διατροφικό έλεγχο και ιατρική παρακολούθηση.
  • Έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης.
  • Διακοπή του καπνίσματος.

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της περιφερικής αρτηριακής νόσου μπορεί να μειώσει σημαντικά τις επιπλοκές και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών.